zondag 20 oktober 2013

Werkte censuur?

In een Aramese grammatica uit 1527 kwam ik een doorgestreept naam tegen. Het was de naam van de auteur van deze grammatica, Sebastian Münster. In de kantlijn stond er in het Latijn bij geschreven: deze auteur is veroordeeld en staat op de index. Het laatste woord "index" verwijst naar de lijst van verboden boeken in de zestiende eeuw. De lijst bevat complete boeken of onderdelen van die boeken en ook namen van auteurs van wie elk product verboden literatuur was.


De grammatica zelf is gebleven en ligt nu in de Rosenthaliana van de Universiteit van Amsterdam. Niemand heeft de "lijst" serieus genoeg genomen om het boek weg te gooien. Iemand heeft de "lijst" wel serieus genomen en deze aantekening erbij geschreven. Hij zette ook wat strepen door de naam, maar lang niet genoeg om de naam uit te wissen. Dat had ook niet geholpen, anders wist de onschuldige lezer natuurlijk niet wie "deze auteur" was die op de lijst staat.

Waar ik nieuwsgierig naar ben, is welke psychologische uitwerking een dergelijke aantekening heeft? Ik wordt hierdoor aangemoedigd het boek te gaan doornemen om te kijken wat voor vreselijke dingen er dan in staan om deze auteur op de "lijst" te doen komen. Maar ja, ik ben dan ook een kind van de twintigste eeuw, altijd dwars tegen autoriteiten in en nieuwsgierig op zoek naar alles wat ik zelf wil en kan verwerven. Werkte dat in de zestiende eeuw anders?