woensdag 7 augustus 2013

Hoe slordig kan men wezen?

Goed, gisteren een paar uur verdaan met het manuscript Cod.hebr. 5 in München, waarvan iemand had geschreven dat er een deel van het verhaal over David en Goliat in zou staan en een ander deel niet. Helemaal niets gevonden. Vandaag een paar uur doorgebracht met Cod.hebr. 342, waarover de catalogus zegt dat er het volgende in staat:

Genesis. Hebreeuws met Onkelos, met Latijnse interlineaire vertaling.

Klinkt interessant voor iemand die Latijnse vertalingen van de Targoem bestudeert - al klinkt het ook akelig multi-interpretabel. Want is die Latijnse vertaling nu van het Hebreeuws of van Onkelos?

Eenmaal in de leeszaal voor handschriften en oude drukken van de Bayerische Staatsbibliothek te München kreeg ik vandaag het manuscript onder ogen. Het was een verzameling Hebreeuwse geschriften en fragmenten, variërend van Kabbala tot commentaar op de Hebreeuwse Bijbel. Daartussen dus een fragment van Genesis in het Hebreeuws met Onkelos en iets van een vertaling, beginnend op folio 121. Hoera, gevonden! De catalogus klopt.



Maar klopt de omschrijving echt?
Nadere bestudering wijst uit dat het Genesis 1:1-6:9 betreft, niet heel Genesis. Het is inderdaad in het Hebreeuws, gevocaliseerd, in vierkante letters, mooi helder geschreven.
Er is ook een stukje Targoem Onkelos... Dat betreft de de verzen Genesis 1:1-5. Verder is onze schrijver niet gegaan met het Aramees en in dat kleine stukje heeft hij al vier fouten gemaakt, waarvan drie verbeterd. Dit stukje Onkelos heeft geen vertaling. Jammer, maar strikt genomen heeft de catalogus dat ook niet beloofd - bij een bepaalde interpretatie.
Dan die Latijnse vertaling. Ik ben bij de eerste zin al mijn twijfels te krijgen. Het is moeilijk leesbaar en er zijn - zoals altijd in de middeleeuwen - veel afkortingen, maar als ik zoiets lees als li celi of la terra, dan denk ik: dit is geen Latijn. En een paar verzen later weet ik het wel zeker. Er staat zoiets als: sepero inter l'acqua che era disocto a la contina & intra l'acqua che era disoper a la contina. Het woordenboekje op Internet kon weliswaar niet alle woorden vinden, maar het klinkt toch verdacht Italiaans. Oud-Italiaans waarschijnlijk, maar zeker geen Latijn.

Catalogi: het zijn geweldige dingen, maar vertrouw er niet al te veel op...

Geen opmerkingen:

Een reactie posten